Journal of Contemporary Islamic Law
No e-ISSN: 0127-788XFIRST ISSUE (Volume 1) (Issue No. 1)
1 JUNE 2016
Kedudukan Fatwa dan Pendapat Mufti Sebagai Autoriti di Mahkamah Syariah Malaysia
The Position of Fatwa and Mufti Opinion as Authority in Malaysian Sharia Court
Mohd Kamel Bin Mat Salleh, mohdkamel73@yahoo.com
Postgraduate Student, Department of Sharia Law, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Mohd Al Adib Bin Samuri, al_adib@ukm.edu.my
Department of Sharia Law, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Mohd Izhar Ariff Bin Mohd Kashim, izhar@ukm.edu.my
Department of Sharia Law, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Received: 21 March 2016 | Accepted: 10 May 2016 | Published: 01 June 2016
2016, Vol. 1(1), pp. 1-23. | PDF
Fatwa diiktiraf sebagai salah satu sumber perundangan Islam di Malaysia. Dalam beberapa keadaan dan kes, fatwa menjadi rujukan kepada mahkamah Syariah dalam menyelesaikan suatu pertikaian dan permasalahan hukum. Namun, kedudukan fatwa dan pendapat mufti sebagai autoriti di mahkamah Syariah masih kurang dibahaskan oleh sarjana. Artikel ini bertujuan untuk membincangkan kedudukan fatwa dan pendapat mufti sebagai autoriti dalam penghakiman di mahkamah Syariah. Dengan itu, kaedah analisis dokumen digunakan terhadap laporan kes-kes Syariah bagi menganalisis keautoritian fatwa dan pendapat mufti di mahkamah Syariah Malaysia. Kajian ini mendapati bahawa mahkamah merujuk fatwa dan mengikutnya dalam keputusan mereka. Dari sudut yang kontras, terdapat bukti bahawa mahkamah Syariah tidak merujuk kepada fatwa yang relevan biarpun terdapat fatwa berkaitan. Artikel ini menghujahkan bahawa penambahbaikan perundangan perlu dibuat agar mufti dan fatwa boleh berperanan secara efektif dalam sistem peradilan Syariah. Kajian ini penting kerana dapat menggambarkan kedudukan fatwa dan pendapat mufti sebagai salah satu sumber hukum yang berautoriti dalam sistem peradilan Syariah di Malaysia.
Kata Kunci: Pendapat Mufti, Autoriti Fatwa, Mahkamah Syariah, Keterangan Pakar.
Fatwa is recognized as one of the sources of Islamic law in Malaysia. In some situations and cases, fatwa becomes reference in the Sharia court to resolve particular disputes and legal issues. However, the position of the fatwa and mufti’s opinion as authority in the Sharia court as subject of study does not much receive much of attention by many scholars. This article aims to discuss the position of the fatwa and mufti’s opinion as an authority in judgment of the Sharia court. Thus, the document analysis method is used on the reported cases to analyze the authority of fatwa and mufti’s opinion in the Shariah court in Malaysia. The study found that the court refers and follows the fatwa in their decision. In contrast, there is also evidence that the Sharia court did not refer to the relevant fatwas although there were related. This article argues that legal reform need to be made so that mufti and fatwa can play their roles effectively in the Shariah judicial system. This is an important study because it helps to describe the position of fatwa and mufti’s opinion as one source of legal authority in the Sharia judicial system in Malaysia.
Keywords: Mufti’s Opinion, Authority of Fatwa, Sharia Court, Expert’s Evidence.
Abdul Monir Yaacob. 2005. Kuasa Perundangan dalam Sebuah Negara Islam: Kes Malaysia. Dlm. Institut Kefahaman Islam Malaysia (pnyt.). Malaysia Sebagai Sebuah Negara Islam, hlm. 321-361. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia.
Abdul Monir Yaacob. 2005. Ke Arah Mewujudkan Kerangka Perundangan Syariah Yang Lebih Lengkap di Malaysia. Dlm. Siti Shamsiah Md Supi (pnyt.). Asas dan Kerangka Perundangan Negara Islam – Malaysia, hlm. 1-19. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia.
Abdullah @ Alwi Hj. Hassan. 1996. The Administration of Islamic Law in Kelantan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. (Google Scholar)
Abdullah @ Alwi Hj. Hassan. 2005. Pelaksanaan Undang-Undang Syariah pada Zaman Pramerdeka: Aspek Sejarah dan Pelaksanaan. Dlm. Siti Shamsiah Md Supi (pnyt.). Asas dan Kerangka Perundangan Negara Islam – Malaysia, hlm. 23-46. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia.
Ahmad Hidayat Buang. 2004. Analisis Fatwa-Fatwa Syariah di Malaysia. Dlm. Ahmad Hidayat Buang (pnyt.). Fatwa di Malaysia, hlm. 163-180. Kuala Lumpur: Jabatan Syariah dan Undang-Undang. (Google Scholar)
Auni Hj. Abdullah. 2005. Tradisi Pemerintahan Islam dan Kolonialisme dalam Sejarah Alam Melayu. Kuala Lumpur: Darul Fikir Sdn. Bhd. (Google Scholar)
Farid Sufian Shuaib et al. 2001. Administration of Islamic Law in Malaysia Text and Material. Kuala Lumpur: Malayan Law Journal. (Google Scholar)
Jabatan Kemajuan Islam Malaysia. 2012. Keputusan Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam.
Mohamed Azam Mohamed Adil. 2012. Penyelarasan Fatwa: Isu, Masalah dan Harapan. Dlm. Irwan Mohd. Subri (pnyt.). Seminar Kebangsaan Penyelarasan Penguatkuasaan Fatwa di Malaysia, Nilai: Universiti Sains Islam Malaysia, hlm. 17-41.
Mohd Hisham Mohd Kamal. 2009. Office of the Mufti in Malaysia: Legal History and Constitutional Role. Shariah Law Reports, 3: 20-43. (Google Scholar)
Mohd. Daud Bakar. 1997. Instrumen Fatwa dalam Perkembangan Perundangan Islam. Jurnal Syariah, Jilid 5 Bil 1: 1-14. (Google Scholar)
Nooh Gadot. 2005. Kedudukan dan Peranan Fatwa dalam Perlaksanaan Undang-Undang Syariah di Malaysia. Dlm. Siti Shamsiah Md Supi (pnyt.). Asas dan Kerangka Perundangan Negara Islam – Malaysia, hlm. 49-66. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia.
Othman Ishak. 1981. Fatwa dalam Perundangan Islam. Kuala Lumpur: Penerbit Fajar Bakti Sdn Bhd. (Google Scholar)
Ramizah Wan Muhammad. 2009. Sejarah Pentadbiran Kehakiman Islam di Malaysia: Satu Sorotan. Kanun Jurnal Undang-Undang Malaysia 21(1): 1-11. (Google Scholar)
Shamrahayu A. Aziz. 2015. Institusi Fatwa dalam Perundangan Negara. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia.
Suwaid Tapah. 2004. Perundangan dan Penguatkuasaan Fatwa. Dlm. Ahmad Hidayat Buang (pnyt.). Fatwa di Malaysia, hlm. 25-41. Kuala Lumpur: Jabatan Syariah dan Undang-Undang. (Google Scholar)
Zaini Nasohah. 1998. Perkembangan Pentadbiran Undang-Undang Islam di Malaysia Sehingga Tahun 1990-an. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia. (Google Scholar)
1-23
PDF