Journal of Contemporary Islamic Law
No eISSN: 0127-788X2020 5(2)
15 DECEMBER 2020
Fungsi dan Tanggungjawab Pegawai Syariah dalam Akta Perkhidmatan Kewangan islam (APKI 2013)
Function and Responsibility of Sharia Officer in Islamic Financial Services Act (IFSA 2013)
Mat Noor Mat Zain, mnmz@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Najihah Ali, ghahali98@gmail.com
Undergraduate Student, Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Nik Abdul Rahim Nik Abdul Ghani, nikrahim@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Received: 24 November 2020 | Accepted: 26 November 2020 | Published: 15 December 2020
2020, Vol. 5(2), pp. 42-52. | PDF
Pegawai Syariah adalah antara individu berperanan memastikan aktiviti dan operasi IKI sentiasa mematuhi kehendak Syariah sepertimana yang ditetapkan dalam Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013 (APKI 2013). Namun APKI tidak menyatakan secara khusus peranan dan tanggungjawab pegawai syariah sehingga menimbulkan persoalan mengenai kedudukan dalam institusi kewangan Islam. Oleh itu artikel ini akan menganalisis peranan mereka berdasarkan APKI 2013. Kajian ini berbetuk kualitatif yang menggunakan kaedah analisis dokumen sebagai metod pengumpulan data dan kaedah deskriptif sebagai metod analisis data. Kajian mendapati bahawa peruntukan APKI ada menjelaskan peranan pegawai syariah yang terlibat dalam proses pengauditan dan pengurusan risiko syariah. Umumnya, seksyen 35(1) menjelaskan peranan pegawai syariah adalah memberi maklumat mengenai penilaian yang dijalankan kepada Jawatankuasa Syariah atau Shariah Committee (SC). Manakala, secara khususnya APKI menekankan perkara yang berkaitan audit syariah yang menghendaki setiap juruaudit yang dilantik mengemukakan laporan mengenai audit pematuhan syariah yang telah dijalankan bertujuan untuk memastikan pematuhan syariah dalam operasi IKI.
Kata Kunci: Pegawai syariah, tanggungjawab, IFSA, audit, review
Shariah officers are among individuals whose role is to ensure that the activities and operations of IFIs always comply with Shariah requirements as stipulated in the Islamic Financial Services Act 2013 (IFSA 2013). Nevertheless, IFSA does not specifically state the role and responsibilities of shariah officers, thus raising questions about the position in Islamic financial institutions. Therefore, this article will analyze their role based on IFSA 2013. This study is qualitative in nature which uses document analysis approach as data collection method and descriptive approach as data analysis method. The study found that the IFSA provision explains about the role of shariah officers relating to the process of shariah audit and shariah risk management. Generally, section 35 (1) clarifies the role of shariah officers that is to provide information on the assesment conducted to the Shariah Committee (SC). Meanwhile, IFSA specifically emphasized matters related to shariah audit which required each appointed auditor to submit a report on shariah compliance audits that had been conducted with the aim of ensuring shariah compliance in IFIs’ operations.
Keyword: Shariah oficcer, responsibility, IFSA, audit, review
Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013. Kuala Lumpur: Bank Negara Malaysia.
Bank Negara Malaysia. 2018. Rencana: Rangka kerja tadbir urus syariah bagi institusi kewangan Islam. www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/…/cp06_rencana_00.pdf.html [15 Ogos 2018]
Bank Negara Malaysia. 2019. LAPORAN TAHUNAN 2019. https://www.bnm.gov.my/ar2019/files/ar2019_bm_box2.pdf)
Bank Negara Malaysia. 2019. Shariah Governance (SGP 2019). https://www.bnm.gov.my/index.php?ch=57&pg=144&ac=836&bb=file.
Bank Negara Malaysia. 2010. Shariah Governance Framework for the Islamic Financial. https://www.bnm.gov.my/index.php?ch=3&pg=10&ac=37&bb=file
IBFIM. 2019. Fundamental Governance and Auditing. Kuala Lumpur: Islamic Banking and Finance Institute Malaysia (IBFIM). http://ibfimonline.com/
Karim Ginena. 2013. Shari‘ah Risk and Corporate Governance of Islamic banks. Dlm Corporate Governance. Hamad Bin Khalifa University. Bil. 14(1), 86-103.
Maybank. 2014. Sistem Tadbir Urus Syariah dalam Institusi Kewangan Islam. https://www.maybank2u.com.my/iwov-resources/islamic-my/document/my/en/islamic/scoe/knowledge-centre/articles/Urus_Tadbir_Urus_Syariah_IF.pdf)
Mohammad Azam Hussain, Rusni Hassan & Aznan Hasan. 2015. Kehendak Shariah Dalam Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013 (Akta 759): Satu Tinjauan. Dlm. CLI LAW. Legal Network Series. 1 LNS (A) xxiii. Hlm. 1-33
Mohamed Hadi Abd Hamid. 2017. Fungsi Semakan Syariah dalam Rangka Kerja Tadbir Urus Syariah Bagi Institusi Kewangan Islam: Satu Perbandingan Terpilih dengan Fungsi Audit Syariah. Dlm. Jurnal Muamalat. Putrajaya: Jabatan Kemajuan Islam Malaysia. Bil. 10. Hlm. 18-38.
Mohd Afandi Awang Hamat & Muhammad Muhaimin Ghazali. 2019. Peranan Akta Perkhidmatan Kewangan Islam (APKI) 2013 dalam memperkasakan pelaksanaan tadbir urus syariah dan institusi kewangan Islam di Malaysia. Dlm. International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences (BITARA) Bil. 2(1): 74-86
Mohd Faiz Mohamed Yusof, Nurhanani Romli, Mohammad Mahyuddin Khalid, Azri Bhari & Mohd Ashrof Zaki Yaakob. 2019. Fungsi Dan Tanggungjawab Kakitangan Bukan Syariah Dalam Pengurusan Risiko Syariah: Kajian Terhadap Praktis Syarikat Takaful di Malaysia. Dlm. International Journal of Islamic and Civilizational Studies (UMRAN). Bil. 02 (2019). Hlm. 51 – 66
Mohd Izzat Amsyar Mohd Arif & Ruzian Markom. 2013. Peranan dan Kedudukan Majlis Penasihat Shariah untuk Memperkasakan Sistem Kewangan Islam di Malaysia. Fakulti Undang-Undang, UKM. Jurnal Pengurusan. UKM: Penerbit UKM. Bil. 38 (2013). 127 – 132.
Mohd Izzat Amsyar Mohd Arif & Ruzian Markom. 2018. Struktur Tadbir Urus Syariah dalam Sistem Perbankan Islam: Analisis Perbandingan Antara Malaysia dan Indonesia. Dlm. Jurnal Undang-undang dan Masyarakat (Jurnal UUM). Bil. 22. Hlm. 1-9.
Mohd Zamerey bin Abdul Razak & Nurmaezah binti Omar. (2008). Audit Syariah Dalam Institusi Kewangan Islam di Malaysia. Dlm. Jurnal Muamalat 1. Putrajaya: Jabatan Kemajuan Islam Malaysia. Hlm. 135-150.
Muhammad Iqmal Hisham Kamaruddin el al. 2020. Comparative Analysis on Shariah Governance in Malaysia: SGF 2010, IFSA 2013 and SGPD 2019. Dlm. Journal of Public Administration and Governance. Bil. 10 (1).
Mustafa Mohd Hanefah, Zurina Shafii, Supiah Salleh, Nurazalia Zakaria, dan Muhammad Iqmal Hisham Kamaruddin. 2020. Governance & Shariah Audit in Islamic Financial Institutions. Ed.ke-2. Bandar Baru Nilai: USIMPRESS.
Jabatan Perbankan Islam dan Takaful, BNM. 2014. Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013. Dlm. Muzakarah Ahli Majlis Penasihat Shariah Institusi Kewangan Islam di Malaysia ke-10. BNM: Jabatan Perbankan Islam dan Takaful. http://e-muamalat.islam.gov.my/images/pdf-bahan-ilmiah/ifsa_2013_for_muzakarah_jakim_1.pdf
Portal BNM. Majlis Penasihat Syariah Bank. Dicapai pada 16 September 2020 https://translate.google.com/translate?hl=en&sl=ms&tl=en&u=https%3A%2F%2Fwww.bnm.gov.my%2Findex.php%3Fch%3Dbm_about%26pg%3Dbm_thebank%26ac%3D331%26lang%3Dbm&anno=2&prev=search
Portal Rasmi BNM. 2019. https://www.bnm.gov.my/index.php?ch=bm_legislation&pg=bm_legislation_act&ac=344&full=1&lang=bm [ 23 februari 2020]
Portal Rasmi MPS..https://www.sacbnm.org/?page_id=12&lang=ms Dicapai pada [23 februari 2020]
Rusni Hassan & Safinar Salleh. 2017. Pematuhan Syariah Dalam Operasi Takaful di Bawah Akta Perkhidmatan Kewangan Islam (APKI) 2013. Jurnal Syariah, Bil. 25, Bil. 2:247-266
Ruzian Markom. 2013. Akta Perkhimatan Kewangan Islam 2013. Fakulti Undang-Undang. Kanun. 153-157
Shamsiah Mohamad. 27 Ogos 2020. Kewangan Islam yang dikawal selia. Dlm Sinar Harian. Kumpulan Karangkraf. https://www.sinarharian.com.my/article/98478/KOLUMNIS/Kewangan-Islam-yang-dikawal-selia
Sistem Tadbir Urus Syariah dalam Institusi Kewangan Islam https://www.maybank2u.com.my/iwov-resources/islamic-my/document/my/en/islamic/scoe/knowledge-centre/articles/Urus_Tadbir_Urus_Syariah_IF.pdf)