Journal of Contemporary Islamic Law

No eISSN: 0127-788X
I

2021 6(2)

15 DECEMBER 2021

Wakaf Sebagai Dana Alternatif untuk Pembiayaan Pendidikan Peringkat Sekolah di Malaysia: Satu Tinjauan

Waqaf as Alternative Education Fund for School Level in Malaysia

Mohd Faizal Noor Ariffin, mofana_5503@yahoo.com
Postgraduate Student, Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Mohammad Zaini Yahaya, zainiyahya@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Abdul Basir Mohamad, abasir@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Amir Fazlim Jusoh@Yusoff, amiry@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Received: 14 September 2021 | Accepted: 29 November 2021 | Published: 15 December 2021

2021, Vol. 6(2), pp. 96-104.  |  PDF

Dana bersaiz mega diperlukan untuk kos operasi pendidikan. Sumber kewangan utama untuk pendidikan adalah peruntukan kerajaan. Namun, berdasarkan ketidaktentuan dan pelbagai cabaran ekonomi, pergantungan penuh secara berterusan kepada pembiayaan kerajaan bukan suatu amalan yang efisien. Maka, dana sekunder amat wajar diperkenalkan supaya bidang pendidikan mempunyai kemampuan kewangan yang tekal dalam apa sahaja keadaan bagi menyediakan pendidikan berkualiti. Instrumen kewangan alternatif yang boleh dicadangkan ialah wakaf. Aplikasi wakaf untuk pendidikan yang sedang dilaksanakan di Negeri Johor dan Selangor boleh dijadikan panduan. Objektif artikel ini ialah meninjau pengenalan wakaf sebagai mekanisme kewangan komplementatif untuk pendanaan pendidikan peringkat sekolah di Malaysia. Reka bentuk kajian yang digunakan ialah analisis kandungan. Metode kutipan data ialah analisis dokumen dan data dianalisis secara deskriptif serta induktif. Hasil tinjauan awal mendapati wujud kekangan-kekangan bagi merealisasikan cadangan berkenaan seperti dari sudut perundangan. Namun, terdapat juga ruang-ruang yang boleh dieksploitasi secara optimum bagi menggagaskan wakaf pendidikan untuk peringkat sekolah seperti peranan yang boleh dimainkan oleh Kementerian Pendidikan. Implikasi kajian ini dapat menambah input dan informasi kepada pihak berkepentingan untuk merealisasikan tabung wakaf pendidikan untuk sekolah. Para pemegang taruh dalam pendidikan mesti menggembleng seluruh sumber dan keupayaan ke arah menjayakan hasrat murni ini agar pendidikan negara sentiasa di tahap terbaik seiring kemajuan dunia.

Kata kunci: Wakaf, wakaf pendidikan, sistem pendidikan, era pendidikan digital

Sustanainable finance is one of the most crutial need to operate education. Even though education is universal human right and the important vehicle to produce knowledgable people, education does not run at no cost in fact it needs huge amount of money. Full and constant depence on government allocation for education is unconstructive practice. Every year, education takes amongst the biggest allocation in national budget but complementary fund is still a necessary to support a quality education. For that, waqaf is suggested to be the alternative financial intrument. The implementation of waqaf for education in the State of Johor and Selangor can be the reference. This articel aims to review the potential of waqaf as supportive fund for education at school level in Malaysia. The research desing used is content analysis. Data is collected through documents analysis and being analysed descriptively as well as inductively. Result shows there are constraints to implement this suggestion for example in terms of law. However there also spaces to run waqaf for schools for instance by initiative from Ministry of Education itself. All stakeholders in education must move together by mobilising all strenghts and resources to realise this aspiration for constatnt quality education in line with world changes.

Keywords: Waqaf, education waqaf, education system, digital education era

Abd. Shakor Borham & Siti Mashitoh Mahamood. 2013. Wakaf korporat Johor Corporation dan sumbangannya dalam memenuhi tanggungjawab sosial Islam di Malaysia: Satu tinjauan. Journal of Techno Social 5(2): 61-77.

Adebayo, S. A. & Abdul Raheem, A. G. Z. 2019. Islamic finance instruments as alternative financing to sustainable higher education in Nigeria. Global Journal of al-Thaqafah 9(1): 35-48.

Amerudin Ismail. 2013. Konsep dan pengurusan wakaf pendidikan di Sekolah Agama Rakyat (SAR) di Seberang Perai Tengah Pulau Pinang. Tesis Sarjana. Universiti Sains Malaysia.

Asharaf Mohd. Ramli. 2019. Inovasi model wakaf tunai di Malaysia berlandaskan kepada garis panduan fatwa. Jurnal Pengurusan dan Penyelidikan Fatwa 18(2): 1-12.

Azizi Umar, Mohd Syuja’ Saedin & Nazri Muslim. 2013. Pelaksanaan pendemokrasian pendidikan ke atas sekolah agama dalam sistem perundangan di Malaysia. Prosiding Seminar Internasional Pendidikan Global 2013, hlm. 110-132.

Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK). 2018. DSKP KSSM Pendidikan Islam Tingkatan 4 dan 5. Putrajaya: Kementerian Pendidikan Malaysia.

Bloomberg, L. D. & Volpe, M. 2019. Completing Your Qualitative Dissertation A Road Map From Beginning to End. Los Angeles: Sage Publications Inc.

Creswell, John W. 2014. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed methods Approaches. Singapore: SAGE Publications Asia-Pacific Pte. Ltd.

Dewan Rakyat Parlimen Malaysia. 2020. Penyata Rasmi Parlimen Dewan Rakyat, Parlimen Keempat Belas Penggal Ketiga Mesyuarat Kedua, Bil. 22, Selasa, 18 Ogos 2020.

Dewan Undangan Negeri Selagor. 1999. Enakmen Wakaf (Negeri Selangor) 1999.

Edeh, M. O. Nwafor, C. E. Faith, A. O. Shuvro, S. Fyneface, G. A. Aabha, S. & Alhuseen, O. A. 2020. Impact of Coronavirus Pandemic on Education. Journal of Education and Practice 11(13): 108-121.

Haziyah Hussin, Najah Nadiah Amran, Nur Farhana Abdul Rahman, ‘Adawiyah Ismail & Zamzuri Zakaria. 2021. Amalan Pentaksiran Alternatif dalam Program Pengajian Islam di Universiti Kebangsaan Malaysia dalam mendepani Cabaran Pandemik COVID-19. Islāmiyyāt 43(1): 3–14.

Jabatan Wakaf, Zakat dan Haji (JAWHAR). 2018. Panduan Pengurusan Wakaf Institusi Pendidikan. Putrajaya: Jabatan Wakaf, Zakat dan Haji (JAWHAR).

Jasmi, K. A. Tamuri, A. H. 2007. Pendidikan Islam Kaedah Pengajaran & Pembelajaran. Johor: Universiti Teknologi Malaysia.

Jasni Sulong. 2015. Pondok education in Seberang Perai: Its evolution and uniqueness. Kajian
Malaysia 3(2): 75–90.

Kamus Dewan. 2005. Edisi keempat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Kementerian Kewangan Malaysia. 2020. Ucapan Belanjwan 2021. Putrajaya: Ketua Setiausaha Perbendaharaan.

Kementerian Pendidikan Malaysia. 2019. Brosur AATPSKIPTA. Putrajaya: Kementerian Pendidikan Malaysia.

Kementerian Pendidikan Malaysia. 2021. https://www.moe.gov.my/

Kementerian Pendidikan Malaysia. 2002. Surat Pekeliling Ikhtisas KPM Bil. 14/2002: Pelaksanaan Pendidikan Wajib di Peringkat Rendah 2003.

Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia. 2017. University Transformation Programme Purple Book: Enhancing university income generation, endowment & waqf. Ed. Ke-2. Putrajaya: Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia.

Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN). 2020. Garis panduan untuk kelulusan Ketua Pengarah (KP) Hasil Dalam Negeri di bawah Subseksyen 44 (11D), Akta Cukai Pendapatan 1967 bagi wakaf.

Maffuza Salleh & Noor Syahida Abdul Rahman. 2014. Wakaf pendidikan di Malaysia: Satu tinjauan. Proceedings International Research Management and Innovation Conference 2014, hlm. 670-683.

Merriam, S. B. 2009. Qualitative Research A Guide to Design and Implementation. San Francisco: Jossey-Bass.

Mohd. Ali Muhamad Don & Hasan Bahrom. t th. Beberapa isu berbangkit implikasi pengenalan skim wakaf untuk pendidikan tinggi di Malaysia. https://www.academia.edu/28713184/BEBERAPA_ISU_BERBANGKIT_IMPLIKASI_PENGENALAN_SKIM_WAKAF_UNTUK_PENDIDIKAN_TINGGI_DI_MALAYSIA

Mohd Huefiros Efizi Husain, Mohd Nasir Abd Majid & Muneer Ali Abdul Rab. 2017. Anjakan paradigma waqaf berasaskan prinsip maslahah al-mursalah. UMRAN – International Journal of Islamic and Civilizational Studies 4(3-1): 1-10.

Mohd Syakir Mohd Taib, Wan Kamal Mujani, Noor Inayah Yaakub & Mohamad Khairul Izwan Rifin. 2017. Wakaf pendidikan di Malaysia: Suatu pengenalan. Proceedings of the International Conference on Islam, Development and Social Harmony in Southeast Asia 2017, hlm. 389-395.

Mok Soon Sang. 2008. Ilmu Pendidikan untuk KPLI. Selangor: Kumpulan Budiman Sdn Bhd.

Najibah Mustaffa & Mohd Zamro Muda. 2014. Pengurusan wakaf pendidikan di institusi pengajian tinggi Malaysia: Satu sorotan literatur. International Journal of Islamic and Civilizational Studies 1(1): 45-57.

Nazih, H. 2011. Mu’jam al-mustalahat al-maliyyah wa al-iqtisadiyyah fi lughah al-fuqaha’. Damsyik: Dar Al-Kalam.

Norizan Hassan, Aisyah Abdul Rahman & Zaleha Yazid. 2013. Pengurusan dan pembangunan wakaf pendidikan: Kajian kes di Selangor, Malaysia. Prosiding 1st International Conference on Islamic Wealth Management (2013), hlm. 386-406.

Norizan Hassan, Aisyah Abdul Rahman & Zaleha Yazid. 2018. Developing a New Framework of Waqf Management. International Journal of Academic Research in Business and Social 8(2): 287–305.

Norma Md Saad, Salina Kassim & Zarinah Hamid. 2016. Best practices of waqf: Experiences of Malaysia and Saudi Arabia. Journal of Islamic Economics Lariba 2(2): 57-74.

Parlimen Malaysia. 1963. Perlembagaan Persekutuan Malaysia (Mengandungi pindaan terkini – Akta 1260/2006).

Rabiatul Hasanah Mahmood, Nazifah Mustaffha, Latifa Bibi Musafar Hameed &Norhanizah Johari. 2017. Pengurusan wakaf di Malaysia: Isu dan cabaran. Proceedings 4th International Conference on Management and Muamalah 2017, hlm. 43-51.

Raja Nor Ashikin Raja Ramli & Nor ‘Adha Abd Hamid. 2014. Kelestarian wakaf dalam membangunkan institusi pendidikan: Kajian awal. Proceedings International Conference on Postgraduate Research, hlm. 454-465.

Siti Mashitoh Mahamood, Asmak Ab Rahman & Azizi Che Seman. 2018. Pembentukan institusi pengajian tinggi berteraskan wakaf di Malaysia: Cadangan model pelaksanaannya. Jurnal Syariah 26(1): 1-22.

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. 2019. Right to education handbook. Paris: UNESCO and Right to Education Initiative. United Nations. 1948. Universal Declaration of Human Rights (UDHR) 1948.

Wan Mohd Al Faizee Wan Ab Rahaman, Salmy Edawati Yaacob & Mohamad Sabri Harun. 2020. Pengurusan pembangunan portfolio aset wakaf: Keterdedahan risiko dan pengurusannya. Journal of Contemporary Islamic Law 5 (1): 26-36.