2022 7(2)
DECEMBER 2022
Perubahan Status Tanah Adat di Negeri Sembilan Menurut Perspektif Islam
Change Status of Customary Land in Negeri Sembilan According to Islamic Perspective
Mat Noor Mat Zain, mnmz@ukm.edu.my
Research Center for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia
Nur Amira Azaldin,
Postgraduate Student, Research Center for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia
Azlin Alisa Ahmad, azlinalisa@ukm.edu.my
Research Center for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia
Received: August 21, 2022 | Revised: September 30, 2022 | Accepted: October 03, 2022 | Published: December 15, 2022
2022, Vol. 7(2), pp. 1-10. | PDF
Tanah adat di Negeri Sembilan berasaskan adat perpatih yang mesti dikekalkan secara turun temurun secara warisan dan jagaan wanita, maka tidak boleh dijual beli. Namun, apabila berlaku pengambilalihan oleh kerajaan maka timbul persoalan apakah ia dibenarkan oleh undang-undang dan juga hukum syarak. Oleh itu, objektif artikel ini adalah untuk mengenal pasti status tanah adat yang telah bertukar taraf dari perspektif perundangan dan hukum. Kajian ini adalah kajian kualitatif dengan pendekatan kajian kes. Pengumpulan data dilakukan melalui analisis dokumen. Hasil kajian mendapati bahawa pengambilan tanah adat di Negeri Sembilan oleh pihak kerajaan adalah dibenarkan dari segi undang-undang. Begitu juga dengan hukum adat kerana ia boleh berubah setelah mendapat persetujuan Ketua Adat dan ahli suku yang lain. Dari segi hukum syarak, ia juga dibolehkan jika dilakukan oleh pemerintah kerana tindakannya adalah berasaskan kemaslahatan rakyat dan negara.
KATA KUNCI
Perubahan status, adat, tanah adat, perspektif Islam
The customary land in Negeri Sembilan is based on Adat Perpatih must be retained based on the adat under the possession of women, thus it should not be sold. The issue arises if it is taken over by the Government whether it is permitted by the law as well as Islamic jurisprudence. Therefore, the objective of this article is to identify the status of customary land which has been changed from the legal and Islamic perspective. This study is a qualitative study using case study approach. Data collection is done through document analysis method. The result shows that the acquisition of land in Negeri Sembilan by the Government is permitted by the law. Similarly, customary law can be changed after the approval of a custom head and the other members of the tribe. In Islamic law perspective, it is also permissible if it is done by the Government as the action is based on the nation’s interest.
KEYWORDS
Change Status, Customary, Customary Land, Islamic Perspective
al-Quran
Abd Hamid Abd Murad & YM Raja Raziff & Resali Muda. 2017. Pembangunan Tanah Adat di Negeri Sembilan: HalaTuju dan Cabaran. Malaysian Journal of Syariah and Law. USIM, Nilai Negeri Sembilan: Fakulti Syariah dan Undang-undang.
Abu Dawud, Sulayman bin al-Ashcath. 2009. Sunan Abi Dawud. Beirut: Dar al-Risalah al-cIlmiyyah.
Akta Pengambilan Tanah 1960. Kaedah-Kaedah Dan Perintah-Perintah Dan Ordinan Pengambilan Tanah (Pampasan) Peruntukan Khas 1948. International Law Book Services.
Azima Abdul Manaf. 2006. Masalah dan Cabaran Tanah Adat Minang di Dunia Melayu Malaysia dan Indonesia. Universiti Kebangsaan Malaysia: Pusat Pengajian Sosial, Pembangunan dan Persekitaran, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan.
Azzal Abu Talib. 1992. Sistem Bersuku Masyarakat Adat Perpatih di Negeri Sembilan Kajian kes: Luak Inas. Universiti Kebangsaan Malaysia:
Jabatan Persuratan Melayu. Fakulti Sains Kemasyarakatan Dan Kemanusiaan.
BERNAMA. 2017. N. Sembilan Mahu Semua Tanah Terbiar Diusahakan. https://www.mynewshub.tv/terkini/negeri-sembilan-mahu-semua-tanah-terbiar-diusahakan/ , Jun 2017.
Enakmen Pegangan Adat (Tanah Lengkongan)1960. International Law Book Services.
Enakmen Pegangan Adat bab 215. International Law Book Services.
Faiz Abdullah. 2022. Aminuddin mahu Tanah Adat terbiar dimajukan. https://negerikita.org/aminuddin-mahu-tanah-adat-terbiar-dimajukan/
Fazliyana Alias. 2009. Kajian Terhadap pembangunan Tanah Adat Perpatih di Negeri Sembilan. Kertas penyelidikan Jabatan penilaian dan perkhidmatan harta Negeri Sembilan.
Ibn Nujaym, Zayn al-`Ābidīn Ibn Ibrāhīm. 1968. al-Asybāh wa al-Nazā’ir `ala Madhhab Abi Hanifah al-Nu`man. Kaherah: Muassasah al-Halabī.
Ibn Qudamah, Muhammad Abdullah bin Ahmad. 1986. al-Mughni. Jeddah: Dar Alim al-Kutub.
Izawati Wook, Nawal Sholehuddin, Norfadhilah Che Amani et.al, 2017. Tanah Adat di Negeri Sembilan: Undang-undang, Perlaksanaan dan Realiti. Malaysian Journal of Syariah and Law. Volume 5 (khas) 2017, Universiti Sains Islam Malaysia, Nilai.
Jabatan Ketua Pengarah Tanah Dan Galian Persekutuan. (2010). Pekeliling Ketua Pengarah Tanah Dan Galian Persekutuan Bilangan 3/1986 Peruntukan-peruntukan Baru Dalam Akta Pengambilan Tanah 1960. Putrajaya:
Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar. file:///C:/Users/user/Downloads/PKPTG%201986-3.pdf
Jabatan Mufti Negeri Sembilan. 2016. Pewarisan Tanah Adat, Kebenaran Pelaksanaannya Menurut Islam. Negeri Sembilan: Jabatan Mufti Kerajaan
Khalid Bonget et.al. 2010. Adat Perpatih A Timeless Beauty. Green Clover Sdn Bhd
Lembaga adat Rembau Muhammad Sharip Othman. 2016. Kedudukan Melayu ditahan pembesar memerintah Negeri Sembilan. Faridz Ridwanz 7 Februari 2016. https://www.freemalaysiatoday.com/category/highlight/2016/02/07/kedudukan-melayu-dipertahankan-pembesar-memerintah-negeri-sembilan/.
Majallah al-Ahkam al-Adiliyyah. 1302H. Beirut: al-Matbacah al-Adabiyyah.
Makiah Tusaripah & Jamaliah. 2016. Kajian Adat Perpatih Di Negeri Sembilan: Satu Tinjauan Menurut Perspektif Islam. Pusat pemikiran dan kefahaman Islam (CITU). Fakulti Sains Komputer dan Matematik. Universiti Teknologi Mara Cawangan Kuala Pilah, Negeri Sembilan.
Mohd Amin Jalil. 2022. Negeri Sembilan komited majukan tanah terbiar. Dlm. Berita Harian. Mei 20, 2022. https://www.bharian.com.my/berita/wilayah/2022/05/957515/negeri-sembilan-komited-majukan-tanah-terbiar
Mohd Yusof Saari. 2021. RPNS Bakal Memandu Pembangunan Ekonomi Negeri Sembilan 2021-2025. Astro Awani. November 27, 2021. https://www.astroawani.com/berita-bisnes/rpns-bakal-memandu-pembangunan-ekonomi-negeri-sembilan-20212025-333195
Mohd Sobrie Nasri & Mohd Sopiee. 2018. Pengurusan dan Pembangunan Tanah Terbiar: Tinjauan Khusus Pada Awal Pemerintahan Islam dan Undang-Undang di Malaysia. Journal of Law and Governance. http://www.kuim.edu.my/journal/index.php/JLG/article/view/270.
Mualimin Mochamad Sahid. 2017. Pembangunan Model Adat Perpatih Patuh Syariah di Malaysia: Satu Tinjauan Awal. NAM Publications Sdn. Bhd.
Muhammad Aunurrochim, Mohd Nasir, Abdul Majid. 2017. Pewarisan Tanah Adat/Ulayat di Indonesia dan Malaysia dalam Adat Perpatih : Satu Tinjauan Syarak. Universiti Sains Islam Malaysia: Fakulti Syariah dan Undang-undang.
Muhammad Fakhrullah Bin Mohd Radi 2019. Implementasi Pengurusan Tanah Adat Di Negeri Sembilan. Johor: Universiti Teknologi Malaysia.
Madkur, Muhammad Salam.1969. al-Fiqh al-Islami. Kaherah: Dar al-Nahdah al-Arabiyyah.
Muzaiyah Mazlan. 2019. Ketua Jabatan Tanah Adat dan Perpatih di Negeri Sembilan. (Temu bual)
Nabilah Yusof, Mohammad Zaharuddin Zakaria, Tengku Mansur bin Tengku Zainal Abidin, et al. 2015. Amalan Pewarisan Tanah Adat Berdasarkan Undang-Undang Tanah Adat Di Kalangan Masyarakat: Kajian Di Negeri Sembilan. Dlm. International Seminar on Syariah and Common Law (ISCOL), Universiti Sains Islam Malaysia, Nilai.
Nadzan Haron. 1992. Perlaksanaan peraturan adat dalam sistem pentadbiran tanah di Negeri Sembilan. Malaysian Journal of History, Politics & Strategic Studies (JEBAT). Jil. 20. Hlm. 43-55.
Noor ’Ashikin Hamid, Noraida Harun & Nazli Ismail. 2011. Pengambilan Tanah bagi Pembangunan Ekonomi : Isu dan Penyelesaian. Jurnal Undang-undang dan Masyarakat (JUUM). Jil. 15. Hlm. 135–148.
Nor Halim Hj Ibrahim.1990. Tanah Adat Terbiar Di Zaman Pembangunan. Selangor: Univeristi Putra Malaysia, Serdang.
Othman Ishak. 1982. Hubungan Antara Undang-undang Islam dengan Undang-Undang Adat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka
Rancangan Tempatan Daerah Rembau 2025 (Penggantian)). T. Th. http://mdr.gov.my/sites/default/files/jilid_3_-_pengurusan_dan_pelaksanaan.pdf
Ridzuan Awang. 1994. Undang-undang Tanah Islam: Pendekatan Perbandingan. Kuala Lumpur: Dewan bahasa dan pustaka.
Rosiswandy Salleh. t.th. Sejarah Pengamalan Adat Perpatih di Negeri Sembilan. , Negeri Sembilan Muzium Adat Jelebu.
Roslan Ismail 2000. Pengenalan Kepada Akta Pengambilan Tanah 1960.
Shahriza & Shahril 2006. Asas Pengurusan Harta Tanah. Kedah: Universiti Utara Malaysia, Sintok.
al-Shalabi, Ali Muhammad. 2010. Amirul Mukminin Umar Bin Khattab: Kepimpinan Dan Kewibawaanya. Kuala Lumpur: Pustaka al-Shafa. al-Suyuti, cAbd Raḥman ibn Abi Bakr ibn Muḥammad.1983. al-Ashbah wa al-Naza`i fi
Qawaid wa Furu’ Fiqh al-Shafi’iyyah. Cet. 1. Beirut: Dar al-Kitab al-’Ilmiyyah.
Sulaiman bin Kadimi, 1997. Tanah Adat Negeri Sembilan Permasalahan dan Cabaran. Seminar tertutup pemantapan nilai Islam dalam sistem adat perpatih, Jabatan Mufti Kerajaan Negeri dan Jabatan Mufti Negeri Sembilan.
Tarikuddin Hassan. 2010. Sejarah Empat Khalifah. Johor Bahru: Jahabersa.
Wafaa’ Yusof, Mohd Zamro Muda & Khairina Sabang. 2008. Pengambilan Tanah Oleh Kerajaan Menurut Perspektif Islam dan Sivil. Dlm. Prosiding Konvensyen Kebangsaan Pengurusan Harta Pusaka, Wasiat dan Wakaf 2008. UKM : Jabatan Syariah. hlm. 263-279.
Wahbah al-Zuhaili 1996. Fiqh dan Perundangan Islam, Jilid 5, Dr Ahmad Shahbari Salamon (terjemahan). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.