Journal of Contemporary Islamic Law
No eISSN: 0127-788X2020 5(1)
15 JUNE 2020
Cabaran Amil Lembaga Zakat Negeri Kedah dalam Revolusi Perindustrian 4.0
The Challenge of Amil in Kedah State Zakat Board in Industrial Revolution 4.0
Mohamad Muhaimin Mohamad Zaki, ustaz_min@yahoo.com.my
Pelajar Siswazah, Bahagian Pengajian Islam, Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan, Universiti Sains Malaysia.
Jasni Sulong, jasni@usm.my
Bahagian Pengajian Islam, Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan, Universiti Sains Malaysia.
Nik Abdul Rahim Nik Abdul Ghani, nikrahim@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Received: 15 February 2020 | Accepted: 04 April 2020 | Published: 15 June 2020
2020, Vol. 5(1), pp. 1-8. | PDF
Terdapat lapan asnaf yang telah termaktub di dalam al-Qur’an yang layak untuk menerima agihan zakat antaranya adalah amil. Menurut al-Qardhawi, amil memainkan peranan yang sangat penting dalam aktiviti mengumpul, mengira, menyimpan, mengurus, merancang, menjaga dan mengagih harta zakat kepada mereka yang berhak. Dalam mengharungi revolusi perindustrian 4.0 yang melibatkan Internet Of Things (IOT) atau internet kebendaan dalam hampir semua aspek kehidupan seharian, pastinya amil mempunyai cabaran yang lebih luas dalam memperkasa institusi zakat. Berbeza dengan era revolusi industri pertama yang tertumpu kepada penggunaan mesin berkuasa wap, revolusi industri kedua yang menjurus kepada elektrik serta revolusi industri ketiga yang lebih kepada penggunaan teknologi maklumat (IT), tugas yang digalas oleh amil terutamanya dalam aspek kutipan dan agihan pastinya memerlukan mereka bergerak secara produktif seiring dengan perkembangan teknologi pintar. Namun, timbul persoalan adakah amil-amil yang ditugaskan di instusi-institusi zakat terutamanya Lembaga Zakat Negeri Kedah (LZNK) telah bersedia dengan arus perubahan revolusi ini. Berdasarkan permasalahan tersebut, kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti apakah cabaran-cabaran yang dihadapi oleh LZNK dalam pengurusan agihan dan kutipan zakat. Seterusnya, kajian ini turut mencadangkan langkah-langkah yang boleh dilakukan oleh pihak LZNK dalam memperkasa peranan amil agar dilihat menepati kehendak arus semasa pengurusan zakat. Kajian ini adalah kajian kualitatif. Data dikumpulkan melalui analisis dokumen dan temubual tidakberstruktur. Hasil kajian mendapati terdapat beberapa cabaran yang perlu dihadapi oleh LZNK dalam revolusi perindustrian 4.0 antaranya pengetahuan dalam teknologi kewangan (Fintech), akses kepada media sosial, dan gejala tular dalam kalangan masyarakat. Seterusnya, beberapa cadangan bagi memperkasa peranan amil turut dikemukakan agar institusi zakat dilihat releven dengan kehendak semasa serta memberikan manfaat yang besar terhadap umat Islam.
Kata kunci: Cabaran, amil, zakat, revolusi, perindustrian 4.0
There are eight asnaf that have been dictated in the Quran who are qualified to receive zakat distribution and this includes the amil. According to al-Qardhawi, amil plays a very important role in the activities of collecting, calculating, keeping, managing, planning, preserving and distributing zakat properties to those qualified. In facing industral revolution 4.0 involving Internet Of Things (IOT) or the internet of materialism in almost all aspects of life, surely the amil has even greater challenges in empowering the zakat institution. Different from the first industrial revolution that concentrates on the use of gas-powered machine, the second industrial revolution that focuses on electricity and the third industrial revolution that leans more on the use of information technology (IT), the task shouldered by an amil especially in terms of collection and distribution will surely require them to move productively in line with the development of smart technology. Nonetheless, there is a question of whether the amils assigned in zakat institutions especially in Kedah State Zakat Board or Lembaga Zakat Negeri Kedah (LZNK) are ready for the surge of change brought upon by this revolution. Based on this issue, this study aims to identify what are the challenges faced by LZNK in the management of distribution and collection of zakat. Next, this study also proposes the steps that can be taken by LZNK in empowering the roles of amil so that it will be seen to fulfil the demands of the current trend of zakat management. This study is a qualitative study. Data are gathered through the document analysis and non-structured interview. The study outcome finds that there are several challenges that need to be faced by LZNK in industrial revolution 4.0 among which, are the knowledge in financial technology (Fintech), access to the social media, also the viral symptoms among the people in the society. Next, several suggestions are given to empower the role of the amil so that the zakat institution is seen as relevant to the current needs and so that it will give a great benefot to Muslims.
Keywords: Challenge, amil, zakat, revolution, industrialization 4.0
Abdul Hadi Abdul Majid, (2019) LZNK sasar kutipan zakat meningkat kepada RM225 juta pada 2019. Diakses daripada https://www.utusan.com.my/berita/wilayah/kedah/lznk-sasar-kuti pan-zakat-meningkat-kepada-rm225-juta-pada -2019-1.832900
Abu Dawud, Sulayman bin al-Ashacath al-Sijistaniyy. 1995. Sunan Abu Dawud, Beirut: Dar al-Kutub al-“Ilrniyyah.
Ahmad Shukri Yusoff (2019) Pemerkasan Kutipan dan Agihan Zakat Melalui Fintech. Muzakarah Zakat Kebangsan 2019. Nilai, Negeri Sembilan.
al-Bahutiyy, Mansur bin Yunus bin Idris. 1982. Kashshaf al-Qinac An Matn al- Iqnac. Beirut: Dar al-Fikr.
Azimatun, Salmiah & Ahamad (2012). Kajian Keratan Rentas Perbandingan Kepuasan Pelanggan Di Antara Klinik-Klinik Kesihatan Primer Luar Bandar Dan Bandar Di Daerah Hulu Langat Dan Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi. Malaysian Journal of Public Health Medicine 12(2): 52-67.
Efri S. Bahri, (2018). Zakat di Era Revolusi Industri 4.0. Diakses daripada https://sharianews.com/posts/zakat-di-era-revolusi-industri-40.
Ghazali Zainuddin dan Siti Rosilawati bt Ramlan (2018) E-Journal Al-Mimbar : Ke Arah Melestarikan Masjid Sebagai Pusat Pengembangan Ilmu Dalam Revolusi Industri 4.0. E-Book Of Masjid, Zakat And Waqf Management 2018 (IMAF 2018) Bangi, Selangor.
Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader (2009). Cadangan Penyetempatan Pengagihan Zakat. Jurnal Syariah. 17 (1): 89-112
Hamizul Abdul Hamid (2012). Eksklusif Zakat, Petaling Jaya: Galeri ilmu Sdn Bhd.
Hasan Bahrom & Ezani Yaakub (2006), Pengurusan Zakat Semasa, Shah Alam: Pusat Penerbitan Universiti (UPENA) UiTM, h. 46-47.
I.A. Imtiazi (2000), ‚Introduction‛, dalam I.A. Imtiazi et al. (eds.), Management of Zakah in Modern Muslim Society, Jeddah: IRTI/IDB, hh. 11-28.
Ibnu Qudamah, Abdullah bin Qudamah al-Maqdisiyy. 2004. alMughniyy. Kaherah: Dar al-Hadith.
Ibrahim Mustafa et.al. 1985. Muyarn al- Wasit. Istanbul: Maktabah Islamiyyah.
i-Zakat Lembaga Negeri Kedah, Edisi ke-2 (2019) Lembaga Zakat Kedah
Lembaga Zakat Negeri Kedah (2018) diakses daripada https://www.zakatkedah. com.my/profil-lznk/.
Mahamad Naser Disa. (2011). Kedaulatan Majlis Agama Islam Negeri Sebagai Pihak Berkuasa Agama Islam Negeri di Bawah Naungan Raja-Raja Melayu. Putrajaya: Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM).
Mahmood Zuhdi Abdul Majid (2003), Pengurusan Zakat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Mannan, M.A. 1986. Islamic Economics: Theory and Practice. Cambridge: Hodder and Stroughton.
Maryam Abd Rashid, Hairunnizam Wahid & Sanep Ahmad (2018). Analisis faktor penentu kualiti pengurusan zakat: Kajian terhadap Lembaga Zakat Selangor (LZS) di Sepang. Jurnal Pengurusan dan Penyelidikan Fatwa. 11 (2018): 27-44
Mohamad Zaini Abu Bakar. (2011). Prinsip-prinsip tadbir urus dalam transformasi institusi zakat. Dlm. Muhammad Syukri Sallah, Mohamad Salleh Abdullah & Zahri Hamat, (pnyt). Transformasi zakat daripada zakat sara diri kepada zakat produktif, hlm. 285-289. Pulau Pinang: Pusat urus zakat Pulau Pinang (PUZPP) & Pusat kajian pengurusan pembangunan islam (ISDEV) Universiti Sains Malaysia
Mosley, D. C., Pietri, P. H., & Jr, D. C. M. (2008). Supervisory Managemet (Edisi Ke-7). Mason: Thomson South-Western.
Patmawati Ibrahim (2006), “Economic Role of Zakat in Reducing Income Inequality and Poverty in Selangor”, PhD Thesis, Faculty of Economics and Management, Universiti Putra Malaysia (unpublished).
Ram Al Jaffri Saad et. al. (2010). Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Gelagat Kepatuhan Zakat Perniagaan, Jurnal Pengurusan 30 : 49-61.
Sanep Ahmad & Hairunnizam Wahid (2005). Persepsi Agihan Zakat dan Kesannya terhadap Pembayaran Zakat Melalui Institusi Formal. Jurnal Ekonomi Malaysia. 39 : 53-69.
Shawal Kaslam (2009). The Advancement of e-Zakat for Delivering Better Quality Service and Enhancing Governance Sphere of Zakat Institution in Malaysia, Kertas kerja dibentangkan dalam World Zakat Forum di Universiti Gajah Mada Yogyakarta, Indonesia, 27 – 30 Mei 2009.
Zainal Fikri Zamzuri & Ismadi Baharuddin. (2011). ICT dalam zakat dlm. Hasan Bahrom, Abd Halim Mohd Noor & Rawi Nordin, (editor). Fiqh zakat Malaysia, hlm. 305-317. Shah Alam: Pusat penerbitan Universiti MARA (UPENA).
Zaini Nasohah, (2000), Pentadbiran Majlis Agama Islam Negeri-Negeri di Malaysia: Perkembangan serta Bidang Kuasa Menurut Peruntukan Akta dan Enakmendalam Jurnal UndangUndang IKIM Vol. 6 No. 1 Januari-Jun 2000, Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM), Kuala Lumpur, hlm. 71-72.
Zulkifli Mohamad Al-Bakri (2010). Ahkam Wa Fatawa al-Zakah, Pelbagai Hukum dan Fatwa Zakat. Bandar Baru Bangi: Darul Syakir Enterprise
Temu Bual
Temu bual Bersama Tuan Faisal Mustaffa, Timbalan Ketua Pegawai Eksekutif Lembaga Zakat Negeri Kedah dan Tuan Mohd Norhaizzat Naim Mohd Mazlan, Ketua Jabatan Pendidikan dan Inovasi di Menara Zakat, Alor Setar pada hari Ahad 26 Mei 2019 jam 10 pagi.
Temu bual Bersama Cik Hartini bt Haliza, Ketua Jabatan Sumber Manusia LZNK dan Puan Nurul Izzah bt Mohd Zabidi, Ketua Bahagian Perkhidmatan dan Pengurusan Profesional di Menara Zakat, Alor Setar